سربند کردی چیست؟

سربند کردی یکی از انواع پوشش کردی است کاملا سنتی که امروزه به جای آن از روسری بیشتر استفاده می شود اما باز هم میانسالان و افراد سالخورده هنوز از سربند کردی استفاده می کنند که نوع پوشش زنانه است. 

لباس کُردی؛ نماد فرهنگ و اصالت کُردها

پوشش و لباس اصیل کردی بخشی از فرهنگ و شناسنامه کردها است که متاسفانه امروزه با گسترش تبلیغات رسانه های بیگانه و مد گرایی این ذخیره فرهنگی و بومی جای خود را به فرهنگ بیگانه سپرده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت ویکی رز مراجعه کنید.

به گزارش خبرنگار کُردتودی، لباس محلی کردی یکی از جاذبه‌های فرهنگی و البته بارزترین شاخصه‌های فرهنگی اقوام کُرد است که زیبایی، اصالت و تنوع دارد. در طول تاریخ، ابزار متفاوتی برای آشنایی با فرهنگ و آداب‌ورسوم اقوام مختلف در نقاط جهان وجود داشته‌اند؛ اما یکی از مهم‌ترین ابزارها برای آشنایی با فرهنگ مردمان یک کشور یا قوم، لباس محلی ساکنان آن منطقه است. با بررسی لباس‌های محلی و تغییرات آن در طول زمان، اطلاعات برجسته تاریخی و شناخت مناسبی از فرهنگ یک قوم به دست می‌آید.

به‌دلیل کوهستانی بودن مناطق کردنشین، لباس‌های محلی کردی اغلب گشاد هستند تا تردد در میان کوه‌ها و مسیرهای دشوار با آن‌ها ساده باشد. اجزای اصلی لباس محلی کردی شامل تن‌پوش، سرپوش و پای‌افزار می‌شود. رنگ و طرح و مدل هرکدام از این اجزا به تناسب آب و هوا و موقعیت استفاده از آن در کار یا مراسم و جشن‌ها، تفاوت می‌کند.

در مناطق مختلف کردنشین، مشخصه‌های مخصوص به فرهنگ همان قوم در لباس‌ها به چشم می‌خورند؛ اما شکل کلی لباس محلی کردی برای مناطق مختلف بسیار شبیه به هم است. به‌دلیل سرمای هوای در استان‌های کردنشین از جمله کردستان، کرمانشاه و… از شال و سربند و دیگر تکه‌های اضافه در لباس کردی استفاده می‌شود.

لباس‌های محلی کردستان تنوع رنگی بالایی دارند که در بافت پارچه‌های آن‌ها از طبیعت زیبای کردستان الهام گرفته‌اند.

از برجسته‌ترین خصوصیات لباس‌های محلی کردی، می‌توان به تنوع رنگ در آن‌ها اشاره کرد. طبیعت زیبا و رنگارنگ کردستان، الهام‌بخش طراحی پارچه‌های کردی است. در گذشته، بیشترین پارچه مورد استفاده در لباس‌ها در منطقه سقز بافته می‌شد. در تهیه لباس کردی از وسایل تزئینی زیادی استفاده می‌شود. بعضی از اجزای لباس کردی زنانه با لباس کردی مردانه یکسان هستند. مردمان کرد برای خوش‌بو کردن لباس‌هایشان در گذشته از گل‌های معطر استفاده می‌کردند و امروزه نیز در میان مناطق کردنشین استفاده از گل‌های خوش‌بو در تزئین لباس متداول است.

اولین طراحی‌های موجود از لباس کردی به دوره صفویه برمی‌گردد. چند نمونه طراحی‌، باقی مانده از سفرنامه‌های جهان‌گردان اروپایی از لباس مردم کردستان، در خانه کرد سنندج قرار دارند. برای یافتن مستنداتی از قدیمی‌ترین لباس‌های کردی نیز، می‌توان به حجاری‌های ورودی کاخ آپادانا و تصویر مردمان کرد با لباس‌های محلی کردی بر آن نگاره‌ها اشاره کرد.

تن پوش

«کراس» پیراهنی بلند و گشاد با آستین‌های بلند و یقه گرد است. در قسمت جلوی یقه، پارچه‌ای مستطیل شکل می‌دوزند و روی آن دکمه می‌گذارند.

در دوطرف پیراهن دو مثلت بلند دوخته می‌شوند که به این تکه دوزی‌ها «تیرنج» می‌گویند. دو پارچه مثلثی بلند دیگر نیز به نام «سورانی» در سر آستین‌ها دوخته می‌شوند که کاربردهای زیادی دارند. در زمان کار این مثلث‌ها را به هم می‌بندند و آستین‌ها را پشت گردن می‌اندازند. در فصل سرد پیچیدن این پارچه به دور آستین‌ها مانع از نفوذ سرما می‌شود و برای وضو گرفتن، آستین‌ها را با سورانی دور بازو می‌بندند تا پایین نیفتد. در زمان مراسم و جشن‌ها، بانوان کرد سورانی‌های رنگارنگ را در رقص‌های محلی مانند دستمال استفاده می‌کنند.

در میان بانوان کهنسال کرد، پوشیدن لباس‌های سورانی رایج نیست و این لباس‌ها برای بانوان جوان کرد دوخته می‌شوند.

سرپوش

از گذشته تاکنون سرپوش از اجزای اصلی لباس کردی زنانه بوده که امروزه جای خود را به روسری‌های آماده داده است و تنها بانوان سالمند هنوز از سربندهای قدیمی استفاده می‌کنند. سرپوش از دو قسمت کلاه و سربند تشکیل می‌شود که در اصطلاح کردی به آن‌ها «کلاو» و «سروین» می‌گویند. کلاه‌ها توسط بانوان کرد دوخته یا بافته می‌شدند و دو مدل «کلاوفس» و «کلاوزر» داشتند.

کلاوفس تنها قسمت فوقانی سر را می‌پوشاند و از دو لایه تشکیل می‌شود. لایه رویی ازجنس ابریشم یا مخمل و لایه زیرین آستر نرم است. حاشیه کلاوفس با مهره و منجوق، نواردوزی می‌شود و بالای آن سکه‌ای در وسط می‌دوزند تا روی پیشانی بیفتد. این سکه «چپوله» نام دارد و اگر به‌جای آن از یک ردیف سکه کوچک استفاده کنند، «پرچنه» نام می‌گیرد. قسمت‌های بالای کلاوفس با منجوق‌دوزی تزئین می‌شود.

«کلاوزر» نوع دیگری از کلاه‌های زنان کردی است که به نسبت کلاوفس تزیینات بیش‌تری دارد و در گذشته برای عروس‌ها و جوان‌ترها استفاده می‌شده است.

انواع روسری‌های کوتاه و بلند برای وصل کردن به کلاه در کردستان دوخته می‌شدند و هنوز هم در میان زنان کردستان این روسری‌ها استفاده می‌شوند. «لچک» روسری نازک و سه‌گوش است که با سنجاق به کلاه وصل می‌شود و سه گوشه آن روی شانه‌ها و پشت می‌افتند.

«ره شتی» روسری بلند دو متری است که راه راه‌های قرمز روشن و تیره دارد. این روسری مانند شنل روی لباس را می‌پوشاند و برای زیبایی بیشتر بانوان کردی آن را به‌صورت کج یا «لارپیچ» می‌بندند.

«هه وری» یا «کلاتی» چهارگوشی ابریشمی با رنگ‌های سفید و قرمز است و نقوش اسلیمی دارد. این روسری هم به‌صورت لارپیچ بسته می‌شود و استفاده از آن در گذشته برای عروس‌ها متداول بوده است.

«شده» ابریشم ضخیم قهوه‌ای سیر یا زرشکی با ابعاد دو در دو متر است که به‌عنوان سربند استفاده می‌شود.

فرهنگ غرب حجاب زنان کُرد را نشانه گرفته است

متاسفانه در حال حاضر و با توجه به تبلیغات وسیع و گسترده ای که از طریق رسانه های مختلف و توسط کشورهای غربی صورت می گیرد، باعث شده است تا بخشی از جامعه به این تبلیغات توجه کرده و اقدام به استفاده از تولیدات غربی و پوشش های نامتعارف نماید.

در حالیکه لباس کردی زنانه و مردانه از جمله پوشش های اصیل ایرانی و اسلامی در سطح جهان به شمار می رود اما متاسفانه امروز به جای این پوشش، تولیدات غربی بر تن جوانان کردستان و سایر مناطق کردنشین کشور خودنمایی می کندو امروز دیگر هیچ خبری از این پوشش محلی و بومی در میان نیست و لباسهای کردی کم کم به موزه ها و کتابهای تاریخ سپرده می شوند.

پوشش کامل، رعایت حجاب و راحت بودن را دلیل ماندگاری لباس سنتی کردی می ‎دانند. به طور کلی، در لباس ‎های کردی کم تر از پارچه هایی با رنگ تیره استفاده می شود و حتی در مراسم عزاداری، پوشش های مشکی رنگ مرسوم نیست و عزاداران با همان لباس های محلی در مراسم حاضر می شوند.

وجود این آثار و فرهنگ غنی در منطقه ی کردستان نشان دهنده ی این است که از همان دوران مادها که دوران نخستین تاریخ کشورمان بوده، تاکنون در این منطقه فرهنگ و آداب و رسوم هم چنان وجود داشته است.

نباید اجازه دهیم گذشت زمان و رسانه های معاند با اهداف پشت پرده، فرهنگ غنی ما را کمرنگ کند بلکه باید اصالت و ماندگاری ثروت خود را در گوش دیگر مردم جهان طنین انداز کنیم تا همواره رنگ و جلا داشته باشد.