چه افرادی دارای عزت­ نفس کاذب هستند؟

برای پاسخ به این سوال باید بار دیگر به دوران کودکی برگردیم و درآن به­ دنبال عواملی باشیم که فرد را دچارعزت نفس منفی می­کند. ازجمله این عوامل می­توان تجارب پی ­درپی موفقیت را دانست که توسط والدین بیش ­از­حد مورد توجه و تشویق قرارگرفته­ اند و این تصور واهی را در کودک خود ایجاد کرده­ اند، برتر و بهترین است و هیچ کس نمی­ تواند با او رقابت کند و تنها او برنده میدان است. از طرفی در نوع ارزیابی والدین هم میتوان عوامل بروز اعتماد به ­نفس­ کاذب را پیدا کرد، والد سخت­گیری که برای موفقیت و پیشرفت معیارهای کامل و بی عیب و ­نقصی را انتخاب کرده­اند و تلاش و رفتار فرزند خود را با آن­ها محک می­زنند.

کودکی که نتواند طبق ملاک­ های والدش به موفقیت برسد مورد تحقیر و تنبیه و سرزنش قرار می­گیرد و همین عامل مهمی در ایجاد عزت ­نفس ­شکننده و خودپنداره منفی فرد می­شود، در بزرگسالی هم برای جبران و حفاظت از عزت­نفس آسیب دیده­اش به راهکارهای ناسازگاری مانند: مبالغه در موفقیت­های خود، کوچک جلوه دادن تلاش­ها و دستاورد­های دیگران، احساس برتری شخصی، اهانت به دیگران و تحقیر و سرزنش آن­ها، خود را سزاوار تحسین و تمجید فراوان دیدن، مقصر جلوه دادن دیگران برای شکست ­هایش می­داند. جالب است بدانید اعتماد به­ نفس ­کاذب و عزت­ نفس ­ضعیف از ملاک­های اصلی در طبقه­ بندی و تشخیص افراد خودشیفته دراختلالات شخصیت می­باشد.

بروز اعتماد به نفس کاذب در فرزندان خانواده

از دیگر عوامل  بین تک ­فرزندان است، والدین این کودکان به سبک لوس و نازپرورده کودک را تربیت می­کنند، طوری­که تمام نیازهای کودک به محبت، توجه و پاداش را بدون هیچ درنگی برآورده می­سازند. کودکی که در چنین خانواده ه­ای بزرگ می­شود هیچ کس را یارای رقابت با خود نمی­بیند، همیشه خواهان برتری و در راس بودن است، دیگران باید نیاز او به توجه و تمجید را رفع کنند در غیر این­صورت، آن­ها را طرد و سرزنش می­کنند. دیگران آن­ها را به­ عنوان افراد پر­توقع و خودخواهی توصیف می­کنند، و خود را لایق برتری و دیگران را لایق حقارت و بی­ارزش­شدن می­دانند.

معایب اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

معایب اعتماد به نفس غیر واقع بینانه با پیامدهایی منفی همراه است مانند:

طرد شدن و تنهایی و انزوا، روابط­بین­فردی ناموفق، زندگی زناشویی ناسازگار.

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان مقوله بسیار مهمی است که دربرخی نوجوانان دیده می­شود. دوره نوجوانی که با بلوغ شروع می­شود و به یکسری تغییرات فکری و روانی ختم می­شود، دارای ویژگی­ هایی است که در نوع خود می­تواند خطرساز و شروع اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان باشند. از جمله آن­ها، تصور "همه ­توانی" می­باشد، در این نوع نگرش نوجوان خود را سرشار از قدرتی جادویی و لاینحل می­دانند که جسارت انجام کارهای باهیجان و خطرناک را برای آنها فراهم می­­کند؛ اما در واقعیت با موانعی برخورد خواهد کرد که با تصورش در تضاد است وخودپنداره او را خدشه­ دار می­کند، همین می­تواند عامل آسیب­ های دوران نوجوانی چون مصرف­مواد، روابط جنسی نامشروع، رانندگی پرخطر و هیجان­خواهی افراطی باشد.

از دیگر ویژگی­های این دوره، وجود "تماشاگران خیالی" می­باشد که نوجوان و رفتارهای او را نظاره­گر هستند و نباید مرتکب خطا و اشتباه شوند؛ دراین­ صورت، ارزیابی­های منفی دیگران را به دنبال خواهد داشت. نوجوان که جایی برای شکست و ناکامی تعریف نکرده است، در صورت ارتکاب اشتباه، دچار ناامیدی و درماندگی می­شود و برای جبران آن دست به تحقیر و سرزنش دیگران می­زند و دیگران را عامل شکست خود می­داند، خود را لایق بهترین­ها می­داند نه باخت و شکست. همه این موارد توجیهی برا اعتماد به­ نفس­کاذب در نوجوانان می­باشد.

مقابله با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

مقابله با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه به راهکارهای بهبود اعتماد به ­نفس اشاره دارد. همان­طور که بالاتر ذکر شد اعتماد به نفس غیر واقع بینانه، از علائم اختلال شخصیت خودشیفته و سبک فرزند­پروری نازپرورده است؛ بنابراین برای درمان، لزوم مراجعه به مشاوره روانشناسی و متخصص مشاوره خانواده در این حوزه مهارت های زندگی ضرورت پیدا می­کند.

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه بهمعنی اغراق در توانایی­ها و شایستگی­های خود است. به­عبارتی افراد با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه دارای تفکر غیر­منطقی و مبالغه ­آمیزی در مورد خود هستند  و خود را عامل اصلی هر موفقیت و پیشرفت می­دانند. برای مثال، حضور خود در شرکت را عامل اصلی در کسب میزان بالای درآمد می­دانند و آن را مدیون تلاش و توانایی­ های خود می­دانند، حتی معتقدند بدون حضور آن­ها، شرکت حتما با مشکل مواجه میشود و نمونه­ های دیگری از افراد با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه  که در اطراف خود دیده­اید. هدف ما در این مقاله، معرفی افراد با اعتماد به ­نفس کاذب و عوامل بروز آن، هم­چنین ارائه راهکارهای مقابله ­ای می­باشد.

اعتماد به نفس کاذب

بد نیست این نکته را بدانید افراد با اعتماد به ­نفس کاذب یک شبه و ناگهانی دچار این رفتار نمی­شوند،  بلکه ریشه آن به تجارب گذشته و موفقیت­های پی­در­پی بر میگردد و به مرور این تصور را در فرد شکل می­گیرد:" من فردی فوق­ العاده مهم هستم"،" من از بقیه برتر هستم"، "همه باید مرا تحسین کنند"، "به من احترام بگذارند"؛ به زبان ساده ­تر دید از بالا به پائین به دیگران دارند و همه را مستحق توهین و سرزنش می­دانند.

همین­ جا این نکته را متذکر می­شویم که فرق افراد با اعتماد به­ نفس ­بالا و اعتماد به ­نفس کاذب در باورهای غیرواقع­ بینانه و غیرمنطقی است که افراد با اعتماد به ­نفس کاذب در مورد توانایی­ های­شان دارند. ما هیچ ­وقت در افراد سالم و با اعتماد به ­نفس تحقیر و اهانت نمی­بینیم، برعکس این افراد خیرخواه و یاری­گر هستند، برای رفاه حال دیگران تلاش می­کنند و برای آن­ها ارزش و احترام قائل هستند.

عوامل بروز اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

عوامل بروز اعتماد به نفس غیر واقع بینانه را باید در تجارب آسیب­ زای دوران کودکی، مانند: بدرفتاری­ های جسمی و جنسی، عزت­ نفس شکننده و ضعیف، سبک فرزند­پروری والدین و عوامل محیطی بی ­اعتبار و خطرساز  جست­و­جو کرد. سوالی که ممکن است برای شما هم پیش ­آید این است: عزت­ نفس چطور باعث بروز اعتماد به نفس­ کاذب می­شود ؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا شما باید تعریف عزت ­نفس را بدانید. عزت­ نفس خودپنداره­ای است که فرد بر مبنای ارزیابی­ های خود و دیگران بدست می آورد. حال این عزت­ نفس می­تواند مثبت باشد یا منفی. منظور ما در این مقاله از عزت­ نفس شکننده همان نوع منفی آن است.

درمان اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

طرحواره درمانی: یکی از رویکردهای روان­درمانی در زمینه مقابله با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه است. در این روش درمانی، به کمک خود فرد به ریشه باورهای نادرست در مورد خود و دیگران می­روند و با شناسایی عوامل زمینه ساز بروز عقاید غیرمنطقی و ارائه راهکارهای درمانی مناسب به مبارزه با آن­ها و جایگزینی با باورهای سالم و سازگار اقدام می­نمایند.

درمان شناختی – رفتاری اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

شناختی – رفتاری: در این رویکرد درمانی هم­چون طرحواره­ درمانی، با باورهای نادرست افراد سروکار دارد، با این تفاوت که در این روش­درمانی، بر زمان حال و مشکلات فعلی تاکید می­شود و فارغ از گذشته مشکل به درمان و تغییر افکار خودآیند منفی و قواعد ناسازگار می­پردازند. دراین نوع درمان افکار فرد را در 3سطح، افکارخودآیند، قواعد ناسازگار و فرض ­های بنیادین و زیربنایی بررسی می­کنند. افکارخودآیند، همان افکاری هستند که بدون دخالت، خودبه­خود و در لحظه به ذهن خطور می­کند و با محتوی منفی واقعیت را به سود خود تحریف میکند(فردی که به خاطر کسب نمره پائین در امتحان خود را ضعیف­ترین فرد تصور می­کند). قواعدناسازگار، شامل چارچوب­ ها و باید و نبایدهایی می­باشد که فرد از طریق  آن­ها خود و دیگران را برآورد میکند. در نهایت فرض­های زیربنایی که ریشه در تجارب دوران کودکی دارد و از طریق والدین برای فرد شکل می­گیرد.

سایر درمان های اعتماد به نفس غیر واقع بینانه

در این رویکرد با استفاده از تکنیک­های شناختی و رفتاری متنوع و البته متناسب با مشکل هر مراجعه، او را در کسب باورهای منطقی و سالم کمک می­کنند. از جمله تکنیک­های شناختی می­توان، ثبت افکارخودآیند­منفی، پیکان رو پائین، بررسی شواهد تائیدکننده و ردکننده افکار، گفت­گو­یی ­سقراطی، بررسی­ احتمال، فاجعه­ زدایی، تکنیک پیوستار اشاره کرد.

تکنیک پیکان رو به پائین : در این روش­درمانی، تک­ تک افکار­خودآیند­منفی فرد را شناسایی و پس از تشخیص در برگه­ای جداگانه و در بالای صفحه یادداشت می­کنند، سپس با رسم فلش در زیر آن، معنی و مفهوم فکر را با فرد بررسی می­کنند، این­کار را تا جایی تمرین می­کنند که فرد به غیر­منطقی ­بودن آن پی­می­برد، به همین ترتیب، تمام افکار اورا بررسی محتوایی می­کنند و با کشف غیر واقعی بودن­شان ، با باورهای درست جایگزین می­کنند.

تکنیک فاجعه ­زدایی: در این روش، فرد را با افکارش روبه­رو می­کنند و بدترین حالت ممکن را برای آن در نظر می­گیرند، به­عبارتی، فاجعه­ سازی می­کنند، بعد از آن فرد در پیوستاری معنی و مفهوم هر میزان از فاجعه را بررسی می­کند و در جایی از پیوستار متوقف می­شود که افکار برایش فاجعه­زدایی می­شود و با باوری منطقی جایگزین می­شود.

روانکاوی:  جست­و­جوی ریشه مشکل و باورهای نادرست فرد در گذشته و تجارب آسیب­زای کودکی، روش درمانی این نوع رویکرد به­عنوان یکی از راهکارهای مقابله با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه می­باشد. هیپنوتیزم­درمانی، تکنیک مهمی است که در این نوع درمان به منظور کند و کاو ریشه مشکلات فرد به ­کار گرفته می­شود.

سوالات متداول

تفاوت اعتماد به نفس بالا و اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در چیست؟

فرق افراد با اعتمادبه­ نفس­ بالا و اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در باورهای غیرواقع ­بینانه و غیرمنطقی است که افراد با اعتماد به ­نفس کاذب در مورد توانایی­های شان دارند

افراد دارای اعتماد به نفس پایین چه کسانی هستند؟

برای پاسخ به این سوال باید بار دیگر به دوران کودکی برگردیم و درآن به­ دنبال عواملی باشیم که فرد را دچارعزت نفس منفی می­کند. ازجمله این عوامل می­توان تجارب پی­ درپی موفقیت را دانست که توسط والدین بیش ­از­حد مورد توجه و تشویق قرارگرفته­ اند و این تصور واهی را در کودک خود ایجاد کرده­اند، برتر و بهترین است و هیچ کس نمی­تواند با او رقابت کند و تنها او برنده میدان است

شروع اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان چه زمانی است؟

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان مقوله بسیار مهمی است که دربرخی نوجوانان دیده می­شود. دوره نوجوانی که با بلوغ شروع می­شود و به یکسری تغییرات فکری و روانی ختم می­شود، دارای ویژگی­هایی است که در نوع خود می­تواند خطرساز و شروع اعتماد به نفس غیر واقع بینانه در نوجوانان باشند.

هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .

در این راستا مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره اعتماد به نفس به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.