دانستنی های بسیار جالب در مورد شغال ها

شغال پستاندار همه چیز خوار متعلق به خانواده سگ سانان است که با حیواناتی همچون روباه و گرگ هم خانواده است و از نظر ظاهری و رفتاری نیز شباهت های زیادی با آن ها دارد.

این حیوان بیشتر در سرزمین های آفریقایی و برخی کشورهای اروپایی زندگی می کند و زندگی اش را با تغذیه گیاهان و گوشت حیوانات می گذراند. جالب آن که شغال تک همسر است و تا پایان عمر خود در کنار همسرش می ماند.

در ادامه قصد داریم درباره خصوصیات ظاهری و رفتاری و همچنین نحوه زندگی شغال صحبت کنیم، با کوکا همراه باشید.

انواع شغال

شغال معمولا در سه گونه مختلف یافت می شود که شامل شغال معمولی، شغال پهلو نواری و شغال پشت سیاه می باشد.

تفاوت این سه گونه اغلب در رنگ پوشش بدن و نوع زیستگاه آن ها خلاصه می شود.

مشخصات ظاهری شغال

شغال معمولی که به نام شغال زرد یا شغال طلایی نیز شناخته شده دارای پوشش خز به رنگ ترکیبی زرد، قهوه ای و طلایی است که ظاهرش مانند سگ می تواند با توجه به تغییر فصول تیره یا روشن شود، اگر دقت کرده باشید حتما متوجه شده اید پوشش بدن سگ ها نیز با تغییر فصل ممکن است ضخیم تر شده یا کمی تغییر رنگ دهد.

شغال بینی کشیده و باریک، گوش های بزرگ و دم بوته ای دارد و به همین دلیل ظاهرش تا حدی به روباه شباهت پیدا کرده است. این حیوان دارای چهار پای باریک است و با چشمان تیره رنگش دائما در حال کاوش محیط اطرافش می باشد.

رنگ خز شغال باعث شده این حیوان به راحتی خود را محیط اطرافش استتار کرده و از دید شکارچیان دور بماند.

شغال دونده خوبی است و سرعتش گاهی به 32 کیلومتر در ساعت نیز می رسد که باعث شده در شکار کردن و همچنین فرار از دست شکارچیان خوب عمل کند. این حیوان در مسافت های کوتاه با سرعت بالا می دود اما در مسافت های طولانی سرعت خود را کاهش می دهد.

پاهای بلند و محکم شغال به او امکان می دهد هنگام شکار به راحتی مسافت های طولانی را طی کند و پنجه هایش نیز می توانند زمین های خشک و خشن و داغ را به خوبی تحمل کنند.

اندازه شغال حدود  80 تا 90 سانتی متر و وزنش بین 5 تا 12 کیلو گرم می باشد.

خصوصیات رفتاری شغال

این حیوان اغلب به صورت گروهی و در گله هایی که بین 10 تا 30 عضو دارند زندگی می کند و در اوقاتی که به همراه سایر اعضای گله است در مقابل شکارچیان می ایستد اما اگر تنها باشد سعی می کند از شکارچیان دوری کرده و فرار را بر قرار ترجیح می دهد. یک گله شغال گاهی با پلنگ یا کفتار نیز مقابله می کنند.

شغال به قلمروی خود بسیار حساس است و آن را با ادرار نشانه گذاری می کند، همچنین با دندان های تیز و چنگال قوی اش نه تنها از قلمرو بلکه از هر توله ای که در آن است محافظت می کند. این ویژگی شغال در پسر عموهایش از جمله گرگ و روباه نیز دیده می شود.

شغال معمولا رفتار خجالتی دارد و سعی می کند با پنهان شدن در چمن های بلند، شکاف سنگ ها یا پشت درختان خود را از چشم دیگران دور نگه دارد، این حیوان تنها زمانی پرخاش گر می شود که مسئله قلمرو در میان باشد.

یکی از جالب ترین نکات درباره شغال، شیوه برقراری ارتباطش با سایر اعضای گله است و صداهای مختلف از جمله زوزه ها، غرغرها و همه صداهایی که ایجاد می کند معنای خاصی دارد. اعضای یک گله از صداهای منحصر به فرد برای انتقال پیام به سایر اعضای خانواده خود استفاده می کنند و از آن جا که هر گله صداهای خاص خود را دارد شغال های گله های مختلف پیام اشتباهی نمی گیرند.

به عنوان مثال یک نوع صدای زوزه ممکن است به معنای دعوت سایر شغال ها برای خوردن شکار و صدای واق واق ممکن است نشانه هشدار باشد. گفته شده شغال پهلو نواری صدایی شبیه جغد نیز ایجاد می کند.

این حیوان از حس شنوایی و بویایی خوبی برخوردار است و برای یافتن غذا بیشتر روی این حواس تکیه دارد. همچنین مانند سگ های اهلی بیشتر روز را می خوابد و اغلب هنگام طلوع و غروب خورشید فعالیت می کند زیرا گرمای روز مانع حرکتش می شود.

محل زندگی شغال

شغال در حال حاضر در آفریقا به خصوص نواحی غربی و مرکزی مانند سنگال، نیجریه، سودان جنوبی و همچنین زامبیا و زیمبابوه و برخی کشورهای اروپایی زندگی می کند. در ایران نیز شغال طلایی در نقاط مختلف کشور دیده می شود.

نوع زیستگاه شغال با توجه به گونه اش متفاوت است، شغال های معمولی یا طلایی در ساوانه و بیابان ها زندگی می کنند در حالی که شغال های پهلو نواری زیستگاه های مرطوب تر مانند باتلاق ها، بوته زارها و حتی کوه ها را ترجیح می دهند. شغال پشت سیاه نیز در زمین های جنگلی و دشت های ساوانه ساکن است.

غذای شغال

شغال حیوانی همه چیز خوار است و طیف وسیعی از مواد غذایی گیاهی و حیوانی از جمله پرندگان، توت ها، گیاهان، خرگوش ها، قورباغه ها، میوه ها، مارها و بز کوهی کوچک منابع تغذیه او را تشکیل می دهند.

این حیوان گاهی تکه های لاشه باقی مانده از طعمه سایر شکارچیان را می دزدد و از هیچ فرصتی برای خوردن غافل نمی شود.

شغال از حیواناتی است که معمولا تنها شکار نمی کند زیرا جثه کوچکش برای شکار و به دام انداختن حیوانات به خصوص طعمه های بزرگ تر مناسب نمی باشد.

دشمن شغال

از جمله شکارچیان شغال می توان به عقاب، پلنگ و کفتار اشاره کرد که به دلیل سرعت یا قدرت بالا (یا هر دو) به راحتی قادر به شکار شغال های جوان تر می باشند. دیده شده عقاب ناگهان به سمت زمین یورش برده و توله شغال هایی را که در حال بازی در بیرون از لانه خود هستند شکار می کند.

شغال در دوره های کاهش منابع غذایی ممکن است به مزارع حمله کرده و دام ها را شکار کند، به همین دلیل تعدادی از شغال ها توسط کشاورزان مورد هدف گلوله قرار می گیرند.

از سوی دیگر انسان با از بین بردن زیستگاه های این حیوان و ساختمان سازی، تهدیدی برای جان شغال ها محسوب می شود.

زاد و ولد شغال

شغال یک حیوان تک همسر است که تا پایان عمرش تنها یک جفت دارد و دوره بارداری اش مانند روباه و گرگ حدود 57 تا 70 روز است.

شغال نر و ماده با کمک یکدیگر لانه زیرزمینی درست می کنند که فرزندان خود را در آن جا به دنیا بیاورند. شغال ماده در هر زایمان صاحب 2 تا 4 توله می شود. این توله ها در ابتدا بسیار کوچک و نابینا هستند و وزن شان کمتر از نیم کیلو گرم می باشد. آن ها به مراقبت مادر نیاز دارند و غذای کم و نرم مصرف می کنند.

بعد از گذشت 10 روز توله ها چشم باز کرده و در 2 ماهگی می توانند غذای جامد بخورند. این توله ها به دلیل جثه کوچک معمولا مورد حمله عقاب ها، پلنگ ها و کفتارها قرار می گیرند و اکثر آن ها تا 14 ماهگی زنده نمی مانند.

مادر معمولا برای محافظت توله ها هر چند هفته لانه اش را عوض می کند. بعد از 6 ماه شغال های جوان آماده شکار می شوند و در سن 11 ماهگی یا والدین خود را ترک کرده و خانواده خود را تشکیل می دهند یا برای مراقبت از توله های دیگر نزد والدین خود می مانند.

طول عمر شغال

شغال ها در طبیعت وحش معمولا 10 تا 12 سال و در اسارت و محیط های تحت حفاظت حدود 16 سال عمر می کنند.

خطر انقراض شغال

شغال جز حیواناتی است که نگرانی درباره انقراض آن وجود ندارد و در واقع جمعیت آن رو به افزایش می باشد.

در حال حاضر جمعیت شغال های معمولی در هند بیش از 80 هزار می باشد اما در مورد تعداد جمعیت این حیوان در آفریقا نمی توان قطعی صحبت کرد.

حقایق جالب درباره شغال

• شغال مصری نوعی موجود افسانه ای و از خدایان مصری با سر شغال و بدن انسان است که به اعتقاد مورخان نماینده خدای مردگان می باشد.
• شغال در برابر بیماری هایی که سگ ها مبتلا می کند (مانند هاری) آسیب پذیر است.
• سگ توره یا شغال توره حاصل جفت گیری سگ با شغال است که رنگ تقریبا زرد دارد.