نمونه تجارب برتر معلمان

نمونه تجارب برتر معلمان چیست ؟

نمونه تجارب برتر معلمان الگوی عملی بازبینی مداوم الگوهای ذهنی و بازاندیشی مشارکتی عمل کارگزاران آموزشی و الگویی مؤثر برای بهبود مستمر آموزش در مدرسه است1. این الگو به‌مثابه روش نوین پژوهش در عمل  و هسته‌های کوچک تحول در آموزش، به گسترش پژوهش و تولید دانش حرفه‌ای در مدرسه کمک می‌کند. به‌علاوه نمونه تجارب برتر معلمان بر فرایند یادگیری گروهی و بهسازی مستمر (تدوین برنامه، اجرا، بازبینی و بازاندیشی، یادگیری و ترویج یافته‌ها) مبتنی است و فرصتی برای سهیم شدن کارگزاران آموزشی در تجربه‌های یکدیگر فراهم می‌آورد.

نمونه تجارب برتر معلمان در کلاس درس

نمونه تجارب برتر معلمان در کلاس درس در عمل بر چرخه یادگیری گروهی، کیفی، مشارکتی و مداوم کارگزاران آموزشی شامل مراحل پنج‌گانه «تبیین مسئله، طراحی، عمل، بازاندیشی و یادگیری» استوار است.

تبیین نمونه تجارب برتر معلمان

ابتدا معلمان مسائل آموزشی را بررسی و سؤالات پژوهش در کلاس درس را تبیین می‌کنند. سپس طرحی را برای اجرای پژوهش مشارکتی خود در رابطه با نمونه تجارب برتر معلمان پیشنهاد می‌‌دهند. آن‌گاه آن را به اجرا می‌گذارند و در عمل روند اجرا را به دقت مشاهده می‌کنند. سپس فرایند عمل انجا‌م ‌شده را ارزیابی و بازبینی می‌کنند. در این فرایند، یادگیری معلمان از یکدیگر به‌صورت مشارکتی سازماندهی می‌شود و در عمل ظرفیت مدرسه برای تولید و به‌کارگیری دانش حرفه‌ای در مدرسه و گسترش امکان «تغییر خودپایدار » و مستمر افزایش می‌یابد.

مسئله نمونه تجارب برتر معلمان

تبیین مسئله شامل کالبدشکافی فرایندهای عمل آموزشی نمونه تجارب برتر معلمان و عوامل مؤثر بر آن، برای کسب اطلاع از چگونگی انجام‌گرفتن آن‌ها، نوع احساس و تفکر معلمان در فرایند عمل تربیتی و بررسی باورها و الگوهای ذهنی است که بر عمل آن‌ها تأثیر می‌گذارند. مهم‌ترین سؤالات پژوهش در این مرحله و از نحوه ارزیابی هدف‌های تعیین‌شده نمونه تجارب برتر معلمان ، کارکردهای هر یک از عناصر، نتایج به‌دست‌آمده و دشواری‌های پیش رو تعیین می‌شوند.

طراحی نمونه تجارب برتر معلمان

طراحی نمونه تجارب برتر معلمان شامل خلق ایده‌ها، تهیه نقشه عملی برای اجرایی ساختن آن‌ها و سازماندهی مجدد توانایی‌های سازمانی در قالب‌های اثربخش‌تر برای رسیدن به هدف‌های آموزشی و تربیتی است. در این مرحله، کارگزاران آموزشی تلاش می‌کنند میان توانایی‌های عمل خود و الگوهای رفتاری نمونه تجارب برتر معلمان در نظامی که آن‌ها را دربر گرفته است، ارتباط برقرار کنند، راه‌های مؤثر پیوند میان آن‌ها را بیابند و راهبردهای اثربخش تغییر و بهسازی آموزش را پیدا کنند. این‌ها از جمله مهم‌ترین سؤالاتی هستند که در این مرحله مطرح می‌شوند: چقدر از مشکلات امروز سازمان از راه‌حل‌های مسائل دیروز ناشی می‌شود؟ گام بعدی را چرا، چگونه و به چه منظوری باید برداشت و چگونه می‌توان میان خلق ایده‌ها و عملی ساختن آن‌ها در سازمان ارتباط اثربخشی ایجاد کرد؟

فرایند نمونه تجارب برتر معلمان

در فرایند نمونه تجارب برتر معلمان ، همه معلمان با شرکت در بحث‌های گروهی در مورد سؤالات پژوهشی مدرسه ـ مثلاً بهبود تعامل بین معلم و دانش‌آموزان ـ در فرایند آموزش و یادگیری درس‌های مختلف گفت‌وگو می‌‌کنند. سپس در مورد محتوا و روش‌های تدریس استفاده ‌شده در همه پایه‌ها بحث می‌کنند و به‌صورت مشارکتی چند طرح درس معین برای بهسازی روش‌های آموزش تهیه می‌کنند. در نهایت نیز طرح جامع روش‌های بهبود آموزش را در پایه‌های گوناگون ارائه می‌دهند.

عمل به نمونه تجارب برتر معلمان

عمل به معنای انجام وظیفه یا اجرای نقشه است که بر اساس چارچوب تجربی معینی در ذهن تهیه شده است. نحوه عمل افراد تا حدود زیادی تابعی از کیفیت بازاندیشی در فرایند عمل گذشته، برقراری ارتباط مؤثر میان عوامل اثرگذار، روش تصمیم‌گیری، مبانی نظری و رویکردهای تعیین‌کننده نحوه عمل، پیش‌فرض‌های ذهنی، شرایط زمانی و نحوه تعامل همکاران است.

باز اندیشی در نمونه تجارب برتر معلمان

بازاندیشی شامل مشاهده فعال و ارزیابی پیش‌فرض‌های ذهنی عمل انجام شده است. در این مرحله، نتایج به‌دست‌آمده از عمل، در ارتباط با اندیشه حمایتی آن و نقشه طراحی شده، رویکرد، روش و ابزارهای به‌کاررفته تجزیه‌وتحلیل می‌شود. در این مرحله، امکان عملی تعامل معلمان برای فهم مشترک و سهیم‌شدن در تجربه و دانش یکدیگر فراهم می‌شود. بازاندیشی فرصتی مغتنم برای بررسی، آزمون، به‌کارگیری و مشاهده نتایج عمل انجام‌شده است. از این طریق، آدمی امکان آموختن از تجربه خویش را می‌یابد و خود و دیگران را در نتایج آن سهیم می‌کند.

یادگیری نمونه تجارب برتر معلمان

یادگیری نمونه تجارب برتر معلمان به کارگزاران آموزشی کمک می‌کند پیش‌فرض‌های ذهنی خود را بکاوند، مهارت‌های گفت‌وگو با خود و دیگران را ترویج کنند، از خود ـ «خود به‌عنوان آموزگار» ‌ـ و دیگران بیاموزند، به بازاندیشی مستمر در رفتار خود بپردازند، و با آزمون مداوم تجربه‌ها، بهسازی الگوهای ذهنی و تبدیل آن‌ها به دانش حرفه‌ای و قابل‌دسترس برای همه، به نوآوری در آموزش، یادگیری برای آموزش، غنی‌سازی یادگیری، و آموزش برای یادگیری اثربخش یاری رسانند.

هر جا حرف از روش‌های ماهرانه انجام امور آموزشی است، نمونه تجارب برتر معلمان رخ‌ می‌نماید. نمونه تجارب برتر معلمان از دیدگاه «انجمن فناوری آموزشی و ارتباطات آمریکا» عبارت است نظریه و عمل اخلاقی طراحی و کاربرد مدیریت و ارزشیابی فرایندها و منابع فناورانه برای تسهیل یادگیری و بهبود عملکرد.

مدل و الگوی نمونه تجارب برتر معلمان

مدل یا الگوی نمونه تجارب برتر معلمان عبارت‌ است از مجموعه سازمان‌یافته‌ای از روال‌های خاص که برای حل عملی مسئله ایجاد شده‌اند.الگوهای تدریس روش‌ها و راه‌هایی هستند که به قصد بهبود کیفیت تدریس اتخاذ می‌شوند. مدل‌های ارتباطی مجموعه عناصر و فرایندهایی هستند که چگونگی وقوع ارتباط را نشان می‌دهند. در واقع مدل خلاصه‌ای از مهم‌ترین عناصر و فرایندهایی است که چگونگی نیل به هدف را نمایان می‌سازد.

نمونه تجارب برتر معلمان فرایند پیش‌بینی روش‌ها براساس هدف‌ها در شرایط معین است. بدین معنی که نمونه تجارب برتر معلمان ، با شناختی که از عناصر و عوامل آموزشی کسب می‌کند، چگونگی دستیابی به اهداف را ترسیم می‌کند. مخاطب خاص، فعالیت‌ها و فرایندهای خاصی را به منظور دستیابی به اهداف خاص خود تجربه می‌کند. هر هدفی که برای مخاطب در نظر می‌گیریم، نوع خاصی از محتوا و روش خاصی از اجرا و ارزشیابی را دیکته می‌کند.

مفهوم الگوی نمونه تجارب برتر معلمان

 الگو بازنمود جنبه‌های مختلف یک نظریه است. الگوی طراحی آموزشی نیز نمایی از فرایندهای اصلی طراحی آموزشی با توجه به نظریه‌های آموزشی و یادگیری است. به‌ عبارت ‌دیگر، الگوی طراحی آموزشی، عناصر مختلف آموزش را با هم تلفیق می‌کند تا به‌صورت یکپارچه فعالیت کنند و به‌‌طور مؤثر به هدف دست یابند  . ریشه واژه طراحی از طرح به معنای نقشه و الگو گرفته ‌شده است. در همین معنا، طراحی آموزشی نیز به معنای ایجاد نقشه و چارچوبی برای راهنمایی فرایند آموزش است. منظور از فرایند طراحی آموزشی، طرح درسی است که معلمان برای برنامه‌های کلاسی خود آماده می‌کنند. معروف‌ترین انواع طرح درس، طرح‌ درس‌های سالانه و روزانه هستند. در واقع طرح درس، پیش‌بینی و تنظیم مجموعه فعالیت‌هایی است که معلم و دانش‌آموز برای رسیدن به هدف یادگیری انجام می‌دهند .

بازنگری در نمونه تجارب برتر معلمان

در این مرحله، معلمان با بازنگری و بازسازی طرح درس خود بر اساس مشاهده و بازاندیشی و بحث درباره آن، پیشنهادهای جدیدی برای بهسازی فرایند یاددهی ـ یادگیری ارائه می‌دهند و بر اساس آن‌ها طرح نوینی می‌سازند، فرایند نمونه تجارب برتر معلمان را دوباره در چرخه جدید یادگیری آغاز می‌کنند و تجربه‌های به‌دست‌آمده از عمل گذشته را می‌آزمایند. معلمان بر اساس آنچه یاد گرفته‌اند و آنچه باید بدان دسترسی پیدا کنند، برای غنی‌سازی یادگیری و مدیریت کلاس درس اثربخش، گام‌های عملی بعدی را طرحی می‌کنند. گزارش‌های کاربردی و پژوهشی تهیه ‌شده از فرایند تبیین مسئله، طراحی، عمل و بازاندیشی، به‌عنوان دانش حرفه‌ای معلمان، به گسترش فضا و منطق علمی در مدرسه کمک می‌کند و فرهنگ تربیتی اثربخشی را در مناسبات اجتماعی کارگزاران آموزشی بنیان می‌نهد.

نمای کلی از نمونه تجارب برتر معلمان

 هرکدام از عناصر آموزش در جای خود می‌تواند الگوهای متفاوتی داشته باشد. مثلاً تدریس به‌عنوان عنصر اجرایی آموزش، مدل‌ها و الگوهای مختلف دارد. سایر عناصر و فرایندها نیز چنین وضعیتی دارند. الگوی طراحی آموزشی از مدل‌های متفاوت زیرمجموعه آموزش به‌صورت نظام‌مند استفاده می‌کند. اگر جریان آموزش را از مرحله نیازسنجی تا ارزشیابی به‌صورت خطی در نظر بگیریم، طراحی آموزشی این جریان خطی را به فرایند سیستمی تبدیل می‌کند. به این معنا که الگوی طراحی آموزشی شامل این الگوهاست:

مراحل نمونه تجارب برتر معلمان

با استفاده از الگوهای تحلیـل و تعیین هـدف، هدف‌های رفتاری دوره را مشخص کنید.

هدف‌های رفتاری را ملاک اصلی در بررسی مراحل بعدی قرار دهید.

محتوای مورد نیاز را تحلیل، و با استفاده از روش‌های متفاوت سازمان‌دهی کنید.

با استفاده از روش‌هـای طراحی پیـام، محتوا را به شکل واقعی و نهایی برنامه تبدیل ‌کنید.

با توجه به مرحله نیازسنجی، تحلیل مخاطب و هدف‌های رفتاری، به تحریک انگیزه بپردازید.

نوع تعامــلات لازم بــرای الگـوی مناسب تدریس را با توجه به هدف‌ها در نظر بگیرید.

الگوی مناسب ارزشیابی را انتخاب کنید.