به نام خدا

"اگر به شخصی یک ماهی بدهید، غذای یک روز او را تامین کرده‌اید؛ ولی اگر به او ماهیگیری یاد دهید، غذای یک عمر او را تامین کرده‌اید."

ما در جهانی زندگی میکنیم که شرکت ها، مردم را به استفاده از نرم افزار انحصاری تشویق میکنند. اکثر ما همیشه فقط از نرم افزار انحصاری روی کامپیوترمان استفاده کرده‌ایم. به کودکان ما هم استفاده از آن نرم افزار ها آموزش داده میشود؛ بنابراین آنها تا حدودی و یا کاملا از مزایای نرم افزار آزاد، غافل و ناآگاه هستند.

آموزش دانشجویان و دانش آموزان منبع درآمد خوبی برای شرکت های سازنده نرم افزار های انحصاری است. علاوه بر این، این یک فرصت برای آنها است تا بزرگسالان آینده را نیز به نرم افزار های خود (انحصاری) تا ابد عادت بدهند. در نتیجه آنها پول زیادی خرج میکنند تا از پشتیبانی گروه های آموزشی برخوردار شوند. مثلا همین آموزش و پرورش ما، نرم افزار هایی مثل Microsoft Word ،AVS audio editor و ... را آموزش میدهد. به نظر من، استفاده از نرم افزار انحصاری، ناقض اهداف آموزش و پرورش است؛ زیرا کاربران را به افرادی منفعل تبدیل میکند که قادر به بررسی کد های برنامه نیستند.

درست است که نرم افزار های انحصاری گاهی امن و قدرتمند هستند؛ با این حال به آزادی کاربران احترام نمی گذارند. میتوان گفت نرم افزار تنها زمانی به کاربر خدمت میکند که به آزادی او احترام بگذارد.

این مقاله برای افرادی مناسب است که از مزایای نرم افزار آزاد خبر ندارند.

۱- هزینه کم (برای استفاده کنند و سازنده):

نرم افزار آزاد به معنی هزینه صفر نیست. البته اکثر نرم افزار های متن باز کنونی، به صورت رایگان در دسترس هستند. نرم افزار متن باز - مخصوصا آزاد - هزینه های تولید را کاهش میدهد پس نیازی به قیمت زیاد ندارد. نرم افزار مثل ویندوز، میلیون ها دلار هزینه دارند. ولی اگر شما سیستم عاملی مشابه با نسخه POSIX بسازید، ممکن است کمتر از ۱۰۰ دلار هزینه داشته باشد!

۲- فراهم کردن آزادی کامل:

در اصل، سازندگان اولیه کامپیوتر، به دنبال نوآوری در سخت افزار بودند و به نرم افزار به چشم سرمایه نگاه نمیکردند. این به این دلیل بود که اکثر کاربران کامپیوتر، متخصصانی بودند که میتوانستند نرم افزار را اصلاح و ویرایش کنند. بنابراین، سخت افزار با نرم افزار از پیش نصب شده منتشر میشد. سپس زبان های سطح بالا باعث شدند که نرم افزار هایی بهتر ساخته شوند و نیاز محض به سخت افزار قدرتمند با داشتن نرم افزار های قدرتمند، کاهش یابد. در نتیجه سود سازندگان سخت افزار کاهش یافت. پس سازندگان باید با نرم افزار سود خود را به دست میاوردند. در نهایت نرم افزار های انحصاری تولید و ایجاد شدند.

یک جمله از ریچارد استالمن:

[قبل از نرم افزار های آزاد] اولین قانون در استفاده از کامپیوتر این بود که به همسایه خود کمک نکنید. همکاری مردم ممنوع بود. قانونی که صاحبان نرم افزار های انحصاری وضع کرده بودند این بود:«اگر با همسایه خود شریک باشید، یک دزد دریایی هستید. اگر می خواهید تغییری ایجاد کنید، از ما بخواهید تا آنها را ایجاد کنیم.»

نرم افزار آزاد به کاربر اجازه میدهد تا با مطالعه کد، افزودن به کد، تست کردن، ویرایش و منتشر کردن آن، یاد بگیرد یک برنامه چگونه کار میکند. این موارد در نرم افزار انحصاری، ممنوع هستند.

۳- نبود آپدیت های اجباری:

نرم افزار آزاد هرگز مثل نرم افزار انحصاری، ناپدید نمیشود! اگر سازنده یک نرم افزار انحصاری، پشتیبانی از نسخه ای از نرم افزار را متوقف کند، کاربر دو راه خواهد داشت: یا باید از نسخه پشتیبانی نشده استفاده کند و یا باید اجباراً نرم افزار را آپدیت کند. آپدیت اجباری هرگز در نرم افزار آزاد اتفاق نمیافتد. مثلا وقتی RedHat خواست پشتیبانی از سیستم های عامل Linux ۷، ۸ و ۹ را متوقف کند، شرکت های دیگری پشتیبانی از آن را بر عهده گرفتند.

۴- عدم جاسوسی از کاربران:

اگر کاربران کنترلی بر روی نرم افزاری که دارند استفاده میکنند داشته باشند، ممکن است به راحتی از آنها جاسوسی شود. شرکت های سازنده نرم افزار های انحصاری، معمولا چیز هایی نصب میکنند که از اشتراک نرم افزار با دیگران جلوگیری میکند. در مجوز هایی که کاربر قبل از استفاده از نرم افزار های انحصاری موارد موجود در آن را قبول میکند، حاوی مواردی هستند که شرکت سازنده را مجاز به رصد داده ها بدون هشدار قبلی میکند. این امر حریم خصوصی ما را نقض میکند؛ زیرا کامپیوتر ما حاوی اطلاعات شخصی و کار های روزمره است.

۵- سانسور:

وقتی سازندگان نرم افزار های متن بسته میگویند برنامه را بهبود بخشیده اند، امنیت را افزوده اند و باگ های امنیتی را محدود کرده اند، کاربران مجبورند باور کنند. از آنجا که کد منبع ارائه نشده، مدرکی برای چنین ادعایی موجود نیست.

۶- امنیت بهتر:

این یک واقعیت شناخته شده و معروف است که نرم افزار های انحصاری، امنیت کاربران را دچار خطر میکنند.

۷- عدم انحصار:

نسبت به نرم افزار انحصاری، مهاجرت از یک نرم افزار آزاد به یک نرم افزار آزاد دیگر، آسان تر و کم هزینه تر است. نرم افزار آزاد شما را به هیج شرکتی وابسته نمیکند. (اصلی ترین دلیل من برای انتخاب گنو/لینوکس)

۸- کاربرگرا واقعی:

یکی از مهمترین ادعا های نرم افزار های انحصاری این است که نرم افزار های آزاد، کاربر محور نیستند. به دلیل اینکه خود مردم نرم افزار های آزاد را توسعه میدهند، پاسخ نیاز های خود را در آن قرار میدهند. پس ادعای بالا باطل است.

۹- بخشی از جنبش اجتماعی:

نرم افزار آزاد فقط برای کاربری شخصی نیست. این اتفاق (آزادی نرم افزار)، همبستگی اجتماعی را ارتقاء میدهد. از آنجا که رفته رفته فعالیت های ما بیشتر رنگ و بوی دیجیتالی میگیرند، استفاده از نرم افزار های آزاد و در نتیجه آزادی از همه لحاظ به فرهنگ تبدیل میشود.

منبع تصویر: wikimedia.org

منبع متن: edutopia.org